Start-Up Επιχείρηση | Τι είναι και πως μπορεί να δημιουργηθεί
Start-Up είναι μια εταιρεία που αποσκοπεί στην καινοτομία και απευθύνεται σε μεγάλο κοινό επιδιώκοντας εξαιρετικά γρήγορη ανάπτυξη. Ολοένα και περισσότεροι νέοι κάνουν στροφή προς την καινοτομία δημιουργώντας το δικό τους start-up. Την ραγδαία άνθιση μάλιστα των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα επιβεβαιώνει και η New York Times με πρόσφατο δημοσίευμά της με τίτλο «Η ύφεση δημιουργεί ένα κύμα από ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις», κάνοντας αναφορά σε μια σειρά από επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες. Ωστόσο, πώς προέκυψε η «έκρηξη» της κουλτούρας των start-ups αρχικά στο εξωτερικό και τα τελευταία χρόνια την Ελλάδα;
Πώς ξεκίνησαν τα Start-Ups;
«Ναυαρχίδα» των start-up επιχειρήσεων θεωρείται η παγκοσμίου φήμης Silicon Valley στην Καλιφόρνια. Πιο συγκεκριμένα, η σπίθα για την έκρηξη δόθηκε δόθηκε από μια προσωπική διαφωνία μεταξύ των εργαζομένων της Shockley Semiconductor και του ιδρυτή της το 1958. Οι εργαζόμενοι αποχώρησαν από την εταιρία και ξεκίνησαν να ιδρύουν τις δικές τους, με φρέσκες ιδέες που έφεραν νέα δεδομένα στην αγορά, τα οποία αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν ακόμη και οι πρώην εργοδότες τους. Αν και η επανάσταση των εργαζομένων στο ερευνητικό πάρκο του Stanford υπήρξε η αφετηρία, η ραγδαία ανάπτυξη και εξάπλωση των επιχειρήσεων της μορφής αυτής είναι προϊόν του Internet, γνωστό και ως «φούσκα του διαδικτύου».
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η έννοια του start-up δεν είναι καινούργια, παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες καινοτόμοι επιχειρηματίες αποφάσισαν να οργανωθούν μερικές δεκαετίες αργότερα. Εταιρίες όπως η Google, η Amazon, η Apple και πιο πρόσφατα το Facebook, το Twitter, το Instagram και η Groupon προέκυψαν από τέτοιες διαδικασίες, και μάλιστα από το μηδέν.
Αξίζει να αναφερθεί πως έχει δημιουργηθεί μια γενικότερη κουλτούρα των start-ups, στην οποία ποντάρουν ακόμη και οι μεγαλύτεροι κολοσσοί του κόσμου, αφενός δημιουργώντας νεοφυή «παρακλάδια» στις επιχειρήσεις τους και αφετέρου υιοθετώντας τις αξίες που πρεσβεύει η επένδυση στην καινοτομία. Ποιες είναι αυτές; Θα το διαπιστώνατε αν επισκεπτόσασταν τα κεντρικά γραφεία της Google: Οι εργαζόμενοι δεν είναι απλώς «εργαζόμενοι», αλλά η εταιρία φροντίζει να
καταστήσει τον εργασιακό χώρο σαν δεύτερο «σπίτι τους», επιτρέποντάς τους να φέρνουν για παράδειγμα τον σκύλο τους, να χρησιμοποιούν το 20% του ωραρίου τους για προσωπικές τους ιδέες που μπορούν να μετασχηματιστούν σε projects και γενικότερα ακολουθείται η λογική της start-up κουλτούρας, η οποία είναι θεμελιωμένη στη βάση πως «η αποδοτικότητα είναι το ζητούμενο στον χώρο εργασίας, και ως εκ τούτου δεν έχουν θέση σ’ αυτόν πιεστικοί παράγοντες όπως ποινές ή ανταμοιβές για ομοιομορφία ή επιρροές από το εργασιακό περιβάλλον».
Οι κορυφαίες ελληνικές Start-Ups
Η διεθνής εμπειρία δείχνει πως μόλις μία στις δέκα καινοτόμες επιχειρήσεις καταφέρνει να επιβιώσει και να αναπτύξει το business plan της, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Στην περίπτωση των ελληνικών επιχειρήσεων τα πράγματα για τις start-ups δείχνουν να είναι ακόμα πιο περίπλοκα, κυρίως λόγω των δυσκολιών πρόσβασης στη χρηματοδότηση, αλλά και του κατά κανόνα αφιλόξενου περιβάλλοντος για την ανάπτυξη νέων ιδεών-πρωτοβουλιών και το στήσιμο μιας νεοφυούς επιχείρησης, παρά τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη της καινοτομίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί δείχνουν να είναι όλο και πιο ευνοϊκές.
Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά της πλατφόρμας τεχνολογίας και καινοτομίας Found.ation, οι ελληνικές start-up εταιρείες επιτυγχάνουν χρόνο με τον χρόνο όλο και μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις, ενώ φαίνεται πως σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες είναι πλέον διαθέσιμες στους Έλληνες ιδρυτές νέων νεοφυών επιχειρήσεων που αναζητούν κεφάλαια. Πιο συγκεκριμένα, οι ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις συγκέντρωσαν το 2018 κεφάλαια ύψους 116,5 εκατ. ευρώ, ακόμα
υψηλότερα σε σύγκριση με το 2017, που επενδύθηκαν περίπου 100 εκατ. ευρώ. Τα περισσότερα κεφάλαια προήλθαν από venture capitals. Σημειώνεται πως την περίοδο 2010-2016 οι επενδύσεις ανέρχονταν σε μόλις 200 εκατ. ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί πως τα επόμενα χρόνια αναμένεται να πραγματοποιηθούν επενδύσεις συνολικής αξίας άνω των 500 εκατ. ευρώ σε ελληνικές start-ups μέσω του επενδυτικού προγράμματος EquiFund, που συνδυάζει ευρωπαϊκούς, εθνικούς και ιδιωτικούς πόρους.
Όπως έδειξε η έκθεση της Found.ation για το 2018, το Τop-10 των start-ups με τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση ήταν οι εξής: Workable (43,83 εκατ. ευρώ), Softomotive (21,75 εκατ. ευρώ), Viva Wallet (15 εκατ. ευρώ), Blueground (10,44 εκατ. ευρώ), Hellas Direct (7 εκατ. ευρώ), Pollfish (5,48 εκατ. ευρώ), Balena (4,35 εκατ. ευρώ), METIS (4 εκατ. ευρώ), Centaur Analytics (2,5 εκατ. ευρώ), Home-Made (2 εκατ. ευρώ). Σε γενικές γραμμές, στη λίστα με τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση τα τελευταία χρόνια φιγουράρουν οι Persado (83,6 εκατ. ευρώ), Workable (73,83 εκατ. ευρώ), Hellas Direct (23,8 εκατ. ευρώ), Softomotive (21,75 εκατ. ευρώ), Blueground (17,38 εκατ. ευρώ), Metamaterial Technologies (16,26 εκατ. ευρώ), Balena (15,13 εκατ. ευρώ), Viva Wallet (15 εκατ. ευρώ), Book’n’Bloom (12,55 εκατ. ευρώ) και Pollfish (7,76 εκατ. ευρώ).
Πώς να δημιουργήσεις τη δική σου Start-Up;
Βλέποντας την επιτυχία που σημειώνεται στο συγκεκριμένο τομέα, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός αυτών που μπαίνουν στον πειρασμό να ξεκινήσουν τη δική τους start-up. Τα λάθη όμως στο ξεκίνημα και στη μη σωστή διαχείριση μπορεί να αποβούν μοιραία. Πως όμως μπορείς, να ξεκινήσεις τη δική σου start-up και ποια είναι τα λάθη, που θα πρέπει να αποφύγεις;
Σύμφωνα με τους αρμόδιους σε θέματα start-ups, η διαδικασία είναι η ακόλουθη:
Το πρώτο βήμα είναι μια έρευνα στο google. Να συγκεντρώσεις στοιχεία, να μαζέψεις πληροφορίες και να δεις τι κάνει ο ανταγωνισμός. Ποια είναι η αγορά του; Ποιο είναι το μέγεθος της αγοράς του; Να τα βρεις τα απαραίτητα στοιχεία και να τα καταγράψεις. Να εντοπίσεις πιθανώς άλλες λύσεις, ή εκδοχές που υπάρχουν. Να πλησιάσεις τους πελάτες σου και να προσπαθήσεις να μάθεις τι θέλουν, τα προβλήματα τους, σε σχέση με το πεδίο εφαρμογής της ιδέας τους και μέσα στην διαδικασία, να δοκιμάσεις αν η λύση που έχεις στο μυαλό σου, λειτουργεί! Να προσπαθήσεις ακόμα και να την βελτιώσεις.
Η πλέον αξιόπιστη λύση είναι το google patents, με τη βοήθεια του οποίου μπορείς να δεις αν η ιδέα σου είναι πρωτότυπη και μοναδική και για να μην «πατήσει» η λύση σου πάνω σε κάτι που ήδη είναι εφαρμόσιμο και κατοχυρωμένο. Μόλις βεβαιωθείς πως έχει πιθανότητες να είσαι μοναδικός, τότε μπορείς να κατοχυρώσεις πλέον την ιδέα σου, στο US patents office, στο uspto.gov. Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό portal, μέσω του οποίου μπορεί οποιοσδήποτε απ’ όλον τον πλανήτη, με 70 δολάρια, να κάνει ένα Provisional-Patent (πρόχειρη/προσωρινή αίτηση πατέντας). Αυτό θα σε κατοχυρώσει για ένα χρόνο και βοηθάει σε περίπτωση που σου κλέψουν την ιδέα να μπορέσεις να αμυνθείς.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να φτιάξεις μια επιχείρηση είναι η ομάδα: οι άνθρωποι που θα σε βοηθήσουν να υλοποιήσεις το προϊόν. Γιατί; Απλό! Η επιχείρηση έχει καθημερινά κόστη, που μπορεί να σε βαρύνουν. Όταν λοιπόν, φτιάξεις την ομάδα, πρέπει να μιλήσεις, κατά αρχάς, με νομικούς. Πρέπει να στήσεις όλο το νομικό πλαίσιο, που χρειάζεται, για να συνεργαστείς με τους ανθρώπους σου, δηλαδή όλο το πλέγμα συμβάσεων, που θα έχεις μαζί τους.
Φτιάχνεις αυτό που λέγεται Ελάχιστο Βιώσιμο Προϊόν ή MVP και αναζητείς χρηματοδότη. Έχεις την αίτηση για Provisional Patent (αν η ιδέα σου είναι μοναδική), έχεις κτίσει την ομάδα σου… Τώρα πρέπει να ετοιμάσεις μια σύντομη παρουσίαση της επιχείρησης και τι αύτη αντιπροσωπεύει, ένα «Elevator Pitch», μαζί με την ομάδα σου. Επιπροσθέτως, είναι χρήσιμο να φτιάξεις και μια πρόβλεψη εσόδων/εξόδων (Financial Plan) δυο – τριών ετών. Όταν έχεις όλα αυτά έτοιμα, αρχίζεις και κυνηγάς το funding.
Ίσως να είναι χρήσιμο, να έχεις έτοιμα το Elevator Pitch και το οικονομικό πλάνο, πριν καταθέσεις την αίτηση για Provisional Patent για να μεγιστοποιήσεις τον χρόνο που θα έχεις, για να βρει funding, ενώ θα καλύπτεσαι, από την προστασία της αίτησης. Σε αυτό το σημείο να προσέξεις να μην αναφέρεις σε κανένα επενδυτή κάτι για την «πατέντα» που θα εφαρμόσεις, παρά μόνο μόλις πάρεις την χρηματοδότηση στα χέρια σου. Ουσιαστικά, μέχρι να σου απονείμουν την πατέντα, δεν έχεις κάτι στα χέρια σου, εκτός από μια προτεραιότητα στην ιδιοκτησία της ιδέας, αν αυτή αποδειχτεί από τους εξεταστές του USPTO ως η πλέον μοναδική στον κόσμο.
Η εταιρία, που ενδείκνυται να κάνεις αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, είναι η Ι.Κ.Ε, η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρία, στην οποία μπορείς να έχεις έστω και 1 ευρώ κεφάλαιο και στην οποία μπορείς να είσαι 1 μέτοχος, ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ. Φρόντισε, οι υπόλοιποι να μην έχουν ασφαλιστικές εισφορές, γιατί αυτό θα βαραίνει όλο το εγχείρημα και θα δημιουργεί και προβλήματα σε περίπτωση αποτυχίας αργότερα.
Στην Ι.Κ.Ε, οι μέτοχοι, μπορούν να εισφέρουν και σε είδος, όπως υπηρεσίες ή τεχνογνωσία. Την Ι.Κ.Ε λένε πως μπορείς να την ξεκινήσεις με 1 ευρώ. Αυτό είναι λάθος. Θα πρέπει να βάλεις ένα μικρό κεφάλαιο, 5-6000 ευρώ για να μπορέσεις να έχεις τα πρώτα σου έξοδα. Γιατί μετά, θα πρέπει να κάνεις αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και αυτό κοστίζει.
Γενικώς είναι λάθος να ξοδεύεις, σε οτιδήποτε εκτός από το προϊόν σου, πριν έχεις πωλήσεις και κάποια αρχικά κέρδη. Στην αρχή δεν χρειάζονται πολυτέλειες και όμορφα γραφεία. Μπορείς να πας σε ειδικούς χώρους, οι οποίοι μισθώνονται, για να μπορείς να ελέγχεις αυτό το κόστος. Το μυστικό, είναι να έχεις χαμηλό κόστος, σε ότι κάνεις. Καμία εταιρία δεν έκλεισε ποτέ, γιατί δεν είχε ωραία γραφεία. Όλες κλείνουν, από έλλειψη κεφαλαίου κίνησης. Μάθε πως λειτουργεί η εταιρία σου, μάθε το κανονιστικό πλαίσιο και τις υποχρεώσεις σου, απέναντι στις αρχές. Μην αφήνεις τον λογιστή να τα χειρίζεται όλα αυτά, χωρίς να ελέγχεις τι κάνει. Κυνήγα τον τρίτο μήνα, να μάθεις αναλυτικά τα κόστη της εταιρίας σου και δες αν συμβαδίζουν με το οικονομικό πλάνο σου. Κάνε διορθώσεις αν χρειάζεται. Καλό είναι, η ανάπτυξη προϊόντων και οι πωλήσεις με το μάρκετινγκ, αλλά πρέπει να κάνεις και όλα τα άλλα σωστά, για να μπορέσεις να πετύχεις.
Ειδικά αν είσαι διαχειριστής της εταιρίας, δηλαδή CEO ή Πρόεδρος… Γιατί όλα, βαρύνουν εσένα προσωπικά. Που σημαίνει, ότι σε περίπτωση αποτυχίας, θα πρέπει να έχεις ένα κεφάλαιο στην άκρη, γύρω στις 5000-10000 ευρώ, για να κλείσεις την επιχείρηση (να κλείσεις όλες τις υποχρεώσεις που έχεις). Εδώ είναι χρήσιμο να ξέρεις, πως είναι προς το συμφέρον σου να αποτύχεις γρήγορα, σε λιγότερο από 1,5 χρόνο με ενεργή εταιρία, για να είναι περιορισμένο το κόστος της αποτυχίας. Στην Ελλάδα, το ποσό που απαιτείται για να κλείσει μια επιχείρηση με 2 χρόνια λειτουργίας, μπορεί να ξεπεράσει τις 30.000 ευρώ.